Straatnamenregister (op alfabetische volgorde)

Gebruiksaanwijzing

Voor het gemak van de Nederlandse gebruiker is het straatnamenregister, dat op de oorspronkelijke kaart rechts midden in het Russisch-cyrillisch staat, hier zo goed mogelijk in het Nederlands 'teruggezet' en dit vervolgens op latijns-alfabetische volgorde geplaatst. De Russisch-cyrillische kaartcoördinaten zijn hetzelfde gebleven.

Niettemin kan soms enige verbeeldingskracht van de gebruiker nodig blijven. Niet alle straatnamen konden in begrijpelijk Nederlands omgezet worden. De spel- en taalfouten uit de bron zijn onverbeterd weergegeven in onze lijst waarachter tussen haakjes de vermoedelijk juiste schrijfwijze in het Nederlands indien toepasselijk is gezet.

Ook de Russische notatieconventies daarin zijn overgenomen, zoals het gebruik dat men woorden scheidt door middel van streepjes in plaats van spaties bij namen die uit meerdere woorden bestaan. Verder noteerden de oorspronkelijke kaartmakers, bij straatnamen die naar personen vernoemd zijn, niet altijd de voornaam, maar als ze dat wel deden staat de straatnaam bij de voornaam in het register.

Enkele reeds geconstateerde overnamefouten wijzen erop dat het straatnamenregister gebaseerd is op de plattegrond. Met andere woorden, het straatnamenregister en de plattegrond zijn niet altijd exacte kopieën van elkaar. Met name in het laatste valt nog veel te ontdekken. Hopelijk helpt dit terugvertaalde straatnamenregister u echter toch stappen vooruit bij het zoeken en het vergelijken.

We vernemen graag uw bevindingen! Onderaan de pagina vindt u onze eigen opmerkingen.

Opvallende zaken

Hier en daar werden vaste onderdelen van namen in het straatnamenregister als "-plein", "-laan", "-straat", "-weg" en "-pad" verkeerd uitgewisseld in de Russisch-cyrillische weergave. Dit zijn geen spelfouten, maar heuse vertaalfouten in de namen, die wel duiden op enige inhoudelijke kennis van het Nederlands door de menselijke makers. We hebben de indruk dat in het register soms extra toelichting op de aard van de weg wordt gegeven, door daarachter een komma en een afkorting in het Russisch-cyrillisch te plaatsen. De namen daarentegen zouden zo getrouw mogelijke transliteraties dienen te zijn.

De spelling is duidelijk niet altijd consequent. Zo hebben zowel Dordrecht als Zwijndrecht een Jan Luykenstraat, maar die worden in het Russisch-cyrillische straatnamenregister op twee verschillende wijzen gespeld. Ook zijn er twee Prins Bernhardstraten, die de ene keer met en de andere keer zonder Russisch-cyrillische h in het register gespeld worden. En ,,Rembrandt" wordt de ene keer met alleen een cyrillische eind-t, de andere keer met alleen een cyrillische eind-d gespeld.

Hier en daar zijn er (andere) spelfouten. Interessant daarbij is dat sommige verklaard zouden kunnen worden doordat een Latijnse letter voor een cyrillische werd aangezien. We hebben de indruk dat veel andere spelfouten door het wegvallen van een enkele letter in de vertaling te verklaren zijn. Zeldzamer is het misplaatst toevoegen van een letter. Er blijven echter een beperkt aantal andere spelfouten die we (nog) niet kunnen verklaren.

Kleine verschillen in de spelling tussen het straatnamenregister en de plattegrond zelf zijn incidenteel al door ons geconstateerd hoewel we ons tot dusver hoofdzakelijk op het straatnamenregister en niet zozeer op de plattegrond hebben geconcentreerd. We vragen het publiek dus om ons te helpen die vergelijking te maken. De plattegrond zelf bevat de meeste informatie en is het minst bestudeerd, maar de kanttekeningen zijn goede tools om de plattegrond niet helemaal blind te benaderen.

Het straatnamenregister lijkt hierbij later vervaardigd dan de plattegrond te zijn. Het laatste lijkt door het eerste als bron gebruikt te zijn, met hier en daar een misinterpretatie. Zo bestrijkt de naam ,,Anna Paulownastraat" in de plattegrond twee kaartvakken en noteerden de makers van het straatnamenregister slechts dat gedeelte van de straatnaam dat in één kaartvak voorkomt en maakten daar dus in het cyrillisch abusievelijk de ,,Ownastraat" van. En de Perkstraat staat op de plattegrond wel correct, maar in het register als Perketraat, een spelfout die alleen te begrijpen is doordat de desbetreffende twee cyrillische letters meer op elkaar lijken dan overeenkomstige in het latijnse alfabet.

Davies en Kent stelden in hun boek vast dat in de geheime Sovjetkaarten die over de Angelsaksische landen werden gemaakt in diglossische gevallen de Russisch-cyrillische spelling niet de officiële Angelsaksische schrijfnaam, maar de feitelijke uitspraak in de volkstaal werd getracht weer te geven die met name op de Britse eilanden nogal kon afwijken. In de rand van onze plattegrond staat echter in het Russische-cyrillisch ,,Gorinchem" en niet ,,Gorkum" geschreven.

In alle gevallen lijken lange klinkers in het Nederlands als -aa niet met twee cyrillische klinkers weergegeven te worden. Uitzondering lijkt alleen de naam van de rivier de Maas te zijn, waarnaar ook een straat vernoemd is. Bij hoeveel van de vertaling werd ook naar de betekenis van de woorden gekeken en bij hoeveel werden betrekkelijk gedachteloos de klanken of nog basaler slechts de letters getranslitereerd? Werden namen die zowel in de plattegrond als in een register vermeld met meer zorg in het Russisch-cyrillisch geschreven dan namen zonder dubbele vermelding? De bovengenoemde inconsequente spelling zou kunnen doen vermoeden dat de makers weinig herbekeken/controleerden.

In ieder geval staat bijvoorbeeld de Zuidendijk twee keer in het register vermeld, maar met een ander achtervoegsel, waarschijnlijk om aan te geven dat het zowel een straat als een dijk is en dat de naam in meerdere verschillende kaartvakken vermeld wordt. Dit werd echter niet met de aansluitende en vergelijkbare Noordendijk gedaan.

De Jacob Catstraat en de Vondelstraat in Zwijndrecht liggen in elkaars verlengde. De makers van het straatnamenregister vatten deze twee abusievelijk als één straat op die daarenboven ook nog verkeerd gespeld werd. Opnieuw een aanwijzing dat het register o.b.v. de plattegrond werd vervaardigd.